Перевод: с латинского на английский

с английского на латинский

the Provident

  • 1 Respiciens

    rē-spĭcĭo, spexi, spectum, 3 (old form of subj. perf. respexis, Plaut. Aul. 1, 1, 19; id. Most. 2, 2, 90; id. Rud. 3, 3, 16), v. n. and a., to look back or behind, to look about, look; to see behind one; to look back upon, to look at, look to or for any thing (very freq. and class.).
    I.
    Lit.
    (α).
    Neutr.:

    respicere quasi retro aspicere, Varro Manio: sedens... neque post respiciens, neque ante prospiciens,

    Non. p. 442, 31 sq. (cf. infra, b):

    longe retro respicere non possunt,

    Cic. Tusc. 5, 2, 6; Liv. 21, 22, 7; cf. Cic. Div. 1, 24, 49:

    subito exaudivit hinnitum respexitque et equum alacrem laetus aspexit,

    id. ib. 1, 33 fin.: Er. Ergasilum qui vocat? He. Respice... respice ad me, Plaut. Capt. 4, 2, 54 sq.:

    huc ad aliquem,

    id. Trin. 4, 3, 61; so,

    ad aliquem,

    id. Curc. 1, 2, 20; id. Cas. 3, 5, 10; id. Ps. 1, 3, 16; id. Poen. 4, 2, 35; id. Truc. 2, 2, 2; Ter. And. 2, 5, 6; id. Phorm. 5, 1, 13 al.; cf.:

    nocte ad oppidum,

    Cic. Div. 1, 32, 69:

    patriae ad oras,

    Ov. M. 11, 547:

    ad libellos,

    Quint. 10, 7, 31; 11, 2, 45; Ter. Eun. 2, 3, 51:

    ad laevam,

    Plaut. Mil. 2, 4, 8:

    in aliquem,

    App. M. 2, p. 118:

    huc,

    Plaut. Ps. 1, 3, 30; id. Rud. 3, 4, 2; id. Truc. 1, 2, 20; 21:

    tanta militum virtus fuit, ut non modo de vallo decederet nemo, sed paene ne respiceret quidem quisquam,

    Caes. B. G. 5, 43:

    transque caput jace, nec respexeris,

    Verg. E. 8, 102:

    respicit Aeneas subito,

    id. A. 6, 548:

    a tergo,

    id. ib. 8, 697:

    quod respicere vetitus est,

    Liv. 21, 22.—
    (β).
    Act. (in lit. sense rare in good prose, but freq. in all styles in the trop. signif.; v. infra, II.):

    ipsi Respiciunt atram in nimbo volitare favillam,

    look back on, see behind them, Verg. A. 5, 666:

    modo Prospicit occasus, interdum respicit ortus,

    Ov. M. 2, 190:

    respice me et relinque egentem parasitum,

    Plaut. Stich. 2, 2, 7:

    repudia istos comites atque hoc respice et revortere,

    id. Merc. 5, 2, 30:

    proxima respiciens signa,

    Caes. B. C. 2, 39; cf.

    Caesarem,

    id. ib. 3, 91:

    (Hannibalem) respexisse saepe Italiae litora,

    Liv. 30, 20, 7:

    nec prius amissam (Creüsam) respexi animumve reflexi, Quam, etc.,

    Verg. A. 2. 741; id. G. 4, 491; Ov. M. 11, 66; cf.:

    ut stetit et frustra absentem respexit amicum,

    Verg. A. 9, 389:

    instantem tergo Cloanthum,

    id. ib. 5, 168:

    donec versas ad litora puppes Respiciunt,

    id. ib. 10, 269; cf. id. ib. 5, 666:

    oculis pignora cara,

    Ov. Tr. 1, 3, 60: medio cum Sol altissimus orbe Tantum respiceret, quantum superesse videret, looked back upon, i. e. had already passed over, id. M. 11, 354. —
    II.
    Trop.
    A.
    In gen., to look, have regard, turn attention.
    (α).
    Neutr.:

    neque se in multa simul intendere animus totum potest: et, quocumque respexit, desinit intueri, quod propositum erat,

    at whatsoever it looks, Quint. 10, 3, 23:

    si propter singula verba ad singulas formas respiciendum erit,

    id. 11, 2, 26; cf.:

    non respiciendum ad haec,

    id. 7, 10, 14:

    M. Bibulus cuncta administrabat: ad hunc summa imperii respiciebat,

    looked to him, was centred in him, Caes. B. C. 3, 5 fin.; cf.:

    periculum (emptionis) ad venditorem respicere,

    Dig. 18, 6, 4 (with ad venditorem pertinere). —
    (β).
    Act., to look at, regard, look to:

    quom respicias immensi temporis omne Praeteritum spatium,

    Lucr. 3, 854; cf.:

    quoad longissime potest mens mea respicere spatium praeteriti temporis,

    Cic. Arch. 1, 1: cum vastitatem Italiae respexerint, Asin. Poll. ap. Cic. Fam. 10, 33, 1: subsidia, quae respicerent in re trepidā, etc., which they might look to, i. e. from which they might expect aid, Liv. 4, 46; cf.:

    ne respicere spem ullam ab Romanis posset,

    id. 4, 17:

    respicere exemplar vitae morumque jubebo Doctum imitatorem,

    to look at, have in his eye, Hor. A. P. 317:

    de te pendentis, te respicientis amici,

    id. Ep. 1, 1, 105. — With rel.-clause:

    quid sit prius actum, respicere aetas Nostra nequit, nisi, etc.,

    Lucr. 5, 1446; cf. id. 3, 972:

    respiciens, an vera soror,

    Val. Fl. 6, 661.—
    B.
    Pregn., to look at with solicitude, i. e. to have a care for, regard, be mindful of, consider, respect, etc. (in this sense mostly act.; cf. provideo).
    1.
    Of a protecting deity:

    di homines respiciunt,

    Plaut. Rud. 5, 2, 29:

    deus respiciet nos aliquis,

    id. Bacch. 4, 2, 39; Ter. Phorm. 5, 3, 34; id. Hec. 5, 2, 6:

    nisi quis nos deus respexerit,

    Cic. Att. 1, 16, 6: [p. 1581] Sive neglectum genus et nepotes Respicis auctor, Hor. C. 1, 2, 36; Verg. E. 1, 28:

    nisi idem deus, qui, etc., respexerit rem publicam,

    Cic. Att. 7, 1, 2:

    et me et te, nisi quid dī respiciunt, perdidi,

    Ter. And. 4, 1, 19.— Hence, Rēspĭcĭens, the Provident, an epithet of Fortuna:

    ad opem ferendam,

    Cic. Leg. 2, 11, 28; Inscr. Orell. 477; 1766.—

    Rarely, in a bad sense, of an avenging deity: at vos, devota capita, respiciant di perjuriorum vindices,

    may they remember it against you, Just. 14, 4, 10.—
    2.
    Of persons that have a care or regard for any thing:

    hercle alius nemo respicit nos,

    Ter. Ad. 3, 2, 55; so,

    aliquem,

    Plaut. Truc. 2, 3, 19; id. Aul. 2, 2, 54:

    age, me in tuis secundis respice,

    Ter. And. 5, 6, 11; id. Ad. 5, 8, 9:

    miseros aratores,

    Cic. Verr. 2, 3, 10, § 26; Caes. B. G. 7, 77:

    sin Caesarem respiciant,

    id. B. C. 1, 1; Mart. 10, 10, 5:

    non Pylium Nestora respicis,

    Hor. C. 1, 15, 22:

    quantum quisque ferat respiciendus erit,

    Ov. Am. 1, 8, 38: mox deos respexere;

    restitui Capitolium placuit,

    bethought themselves of, Tac. H. 4, 4:

    aetatem tuam,

    Ter. Phorm. 2, 3, 87:

    populi Romani commoda (with prospicere),

    Cic. Verr. 2, 3, 55, § 127:

    salutem cum meam tum aliorum,

    id. Planc 38, 91; cf. Caes. B. C. 1, 5:

    rem publicam,

    Cic. Phil. 2, 46, 118; Planc. ap. Cic. Fam. 10, 11, 3:

    mala sua,

    Lucr. 4, 1159 et saep. —With se, to think of or have regard for one ' s self, Plaut. Ps. 2, 2, 18; Ter. Heaut. 1, 1, 18; 5, 1, 46; Cic. Fin. 2, 24, 79; id. pro Scaur. Fragm. 41, p. 267 Orell.: quod si Caesar se respexerit, Planc. ap. Cic. Fam. 10, 24, 8.—With ad (Quintilian):

    ad utilitatem Ligarii respicit,

    looks to the advantage of, Quint. 9, 2, 28; so,

    modice ad hanc partem,

    id. 9, 4, 36:

    Graecas litteras (corresp. to studere Latinis),

    id. 1, 12, 6:

    saepius ad curam rerum ab elocutione,

    id. 10, 1, 120.—With an abstr. subj.:

    si quid pietas antiqua labores Respicit humanos,

    Verg. A. 5, 689.— With object-clause, to observe, perceive, notice:

    respicio nihili meam vos gratiam facere,

    Plaut. Curc. 1, 2, 68.

    Lewis & Short latin dictionary > Respiciens

  • 2 respicio

    rē-spĭcĭo, spexi, spectum, 3 (old form of subj. perf. respexis, Plaut. Aul. 1, 1, 19; id. Most. 2, 2, 90; id. Rud. 3, 3, 16), v. n. and a., to look back or behind, to look about, look; to see behind one; to look back upon, to look at, look to or for any thing (very freq. and class.).
    I.
    Lit.
    (α).
    Neutr.:

    respicere quasi retro aspicere, Varro Manio: sedens... neque post respiciens, neque ante prospiciens,

    Non. p. 442, 31 sq. (cf. infra, b):

    longe retro respicere non possunt,

    Cic. Tusc. 5, 2, 6; Liv. 21, 22, 7; cf. Cic. Div. 1, 24, 49:

    subito exaudivit hinnitum respexitque et equum alacrem laetus aspexit,

    id. ib. 1, 33 fin.: Er. Ergasilum qui vocat? He. Respice... respice ad me, Plaut. Capt. 4, 2, 54 sq.:

    huc ad aliquem,

    id. Trin. 4, 3, 61; so,

    ad aliquem,

    id. Curc. 1, 2, 20; id. Cas. 3, 5, 10; id. Ps. 1, 3, 16; id. Poen. 4, 2, 35; id. Truc. 2, 2, 2; Ter. And. 2, 5, 6; id. Phorm. 5, 1, 13 al.; cf.:

    nocte ad oppidum,

    Cic. Div. 1, 32, 69:

    patriae ad oras,

    Ov. M. 11, 547:

    ad libellos,

    Quint. 10, 7, 31; 11, 2, 45; Ter. Eun. 2, 3, 51:

    ad laevam,

    Plaut. Mil. 2, 4, 8:

    in aliquem,

    App. M. 2, p. 118:

    huc,

    Plaut. Ps. 1, 3, 30; id. Rud. 3, 4, 2; id. Truc. 1, 2, 20; 21:

    tanta militum virtus fuit, ut non modo de vallo decederet nemo, sed paene ne respiceret quidem quisquam,

    Caes. B. G. 5, 43:

    transque caput jace, nec respexeris,

    Verg. E. 8, 102:

    respicit Aeneas subito,

    id. A. 6, 548:

    a tergo,

    id. ib. 8, 697:

    quod respicere vetitus est,

    Liv. 21, 22.—
    (β).
    Act. (in lit. sense rare in good prose, but freq. in all styles in the trop. signif.; v. infra, II.):

    ipsi Respiciunt atram in nimbo volitare favillam,

    look back on, see behind them, Verg. A. 5, 666:

    modo Prospicit occasus, interdum respicit ortus,

    Ov. M. 2, 190:

    respice me et relinque egentem parasitum,

    Plaut. Stich. 2, 2, 7:

    repudia istos comites atque hoc respice et revortere,

    id. Merc. 5, 2, 30:

    proxima respiciens signa,

    Caes. B. C. 2, 39; cf.

    Caesarem,

    id. ib. 3, 91:

    (Hannibalem) respexisse saepe Italiae litora,

    Liv. 30, 20, 7:

    nec prius amissam (Creüsam) respexi animumve reflexi, Quam, etc.,

    Verg. A. 2. 741; id. G. 4, 491; Ov. M. 11, 66; cf.:

    ut stetit et frustra absentem respexit amicum,

    Verg. A. 9, 389:

    instantem tergo Cloanthum,

    id. ib. 5, 168:

    donec versas ad litora puppes Respiciunt,

    id. ib. 10, 269; cf. id. ib. 5, 666:

    oculis pignora cara,

    Ov. Tr. 1, 3, 60: medio cum Sol altissimus orbe Tantum respiceret, quantum superesse videret, looked back upon, i. e. had already passed over, id. M. 11, 354. —
    II.
    Trop.
    A.
    In gen., to look, have regard, turn attention.
    (α).
    Neutr.:

    neque se in multa simul intendere animus totum potest: et, quocumque respexit, desinit intueri, quod propositum erat,

    at whatsoever it looks, Quint. 10, 3, 23:

    si propter singula verba ad singulas formas respiciendum erit,

    id. 11, 2, 26; cf.:

    non respiciendum ad haec,

    id. 7, 10, 14:

    M. Bibulus cuncta administrabat: ad hunc summa imperii respiciebat,

    looked to him, was centred in him, Caes. B. C. 3, 5 fin.; cf.:

    periculum (emptionis) ad venditorem respicere,

    Dig. 18, 6, 4 (with ad venditorem pertinere). —
    (β).
    Act., to look at, regard, look to:

    quom respicias immensi temporis omne Praeteritum spatium,

    Lucr. 3, 854; cf.:

    quoad longissime potest mens mea respicere spatium praeteriti temporis,

    Cic. Arch. 1, 1: cum vastitatem Italiae respexerint, Asin. Poll. ap. Cic. Fam. 10, 33, 1: subsidia, quae respicerent in re trepidā, etc., which they might look to, i. e. from which they might expect aid, Liv. 4, 46; cf.:

    ne respicere spem ullam ab Romanis posset,

    id. 4, 17:

    respicere exemplar vitae morumque jubebo Doctum imitatorem,

    to look at, have in his eye, Hor. A. P. 317:

    de te pendentis, te respicientis amici,

    id. Ep. 1, 1, 105. — With rel.-clause:

    quid sit prius actum, respicere aetas Nostra nequit, nisi, etc.,

    Lucr. 5, 1446; cf. id. 3, 972:

    respiciens, an vera soror,

    Val. Fl. 6, 661.—
    B.
    Pregn., to look at with solicitude, i. e. to have a care for, regard, be mindful of, consider, respect, etc. (in this sense mostly act.; cf. provideo).
    1.
    Of a protecting deity:

    di homines respiciunt,

    Plaut. Rud. 5, 2, 29:

    deus respiciet nos aliquis,

    id. Bacch. 4, 2, 39; Ter. Phorm. 5, 3, 34; id. Hec. 5, 2, 6:

    nisi quis nos deus respexerit,

    Cic. Att. 1, 16, 6: [p. 1581] Sive neglectum genus et nepotes Respicis auctor, Hor. C. 1, 2, 36; Verg. E. 1, 28:

    nisi idem deus, qui, etc., respexerit rem publicam,

    Cic. Att. 7, 1, 2:

    et me et te, nisi quid dī respiciunt, perdidi,

    Ter. And. 4, 1, 19.— Hence, Rēspĭcĭens, the Provident, an epithet of Fortuna:

    ad opem ferendam,

    Cic. Leg. 2, 11, 28; Inscr. Orell. 477; 1766.—

    Rarely, in a bad sense, of an avenging deity: at vos, devota capita, respiciant di perjuriorum vindices,

    may they remember it against you, Just. 14, 4, 10.—
    2.
    Of persons that have a care or regard for any thing:

    hercle alius nemo respicit nos,

    Ter. Ad. 3, 2, 55; so,

    aliquem,

    Plaut. Truc. 2, 3, 19; id. Aul. 2, 2, 54:

    age, me in tuis secundis respice,

    Ter. And. 5, 6, 11; id. Ad. 5, 8, 9:

    miseros aratores,

    Cic. Verr. 2, 3, 10, § 26; Caes. B. G. 7, 77:

    sin Caesarem respiciant,

    id. B. C. 1, 1; Mart. 10, 10, 5:

    non Pylium Nestora respicis,

    Hor. C. 1, 15, 22:

    quantum quisque ferat respiciendus erit,

    Ov. Am. 1, 8, 38: mox deos respexere;

    restitui Capitolium placuit,

    bethought themselves of, Tac. H. 4, 4:

    aetatem tuam,

    Ter. Phorm. 2, 3, 87:

    populi Romani commoda (with prospicere),

    Cic. Verr. 2, 3, 55, § 127:

    salutem cum meam tum aliorum,

    id. Planc 38, 91; cf. Caes. B. C. 1, 5:

    rem publicam,

    Cic. Phil. 2, 46, 118; Planc. ap. Cic. Fam. 10, 11, 3:

    mala sua,

    Lucr. 4, 1159 et saep. —With se, to think of or have regard for one ' s self, Plaut. Ps. 2, 2, 18; Ter. Heaut. 1, 1, 18; 5, 1, 46; Cic. Fin. 2, 24, 79; id. pro Scaur. Fragm. 41, p. 267 Orell.: quod si Caesar se respexerit, Planc. ap. Cic. Fam. 10, 24, 8.—With ad (Quintilian):

    ad utilitatem Ligarii respicit,

    looks to the advantage of, Quint. 9, 2, 28; so,

    modice ad hanc partem,

    id. 9, 4, 36:

    Graecas litteras (corresp. to studere Latinis),

    id. 1, 12, 6:

    saepius ad curam rerum ab elocutione,

    id. 10, 1, 120.—With an abstr. subj.:

    si quid pietas antiqua labores Respicit humanos,

    Verg. A. 5, 689.— With object-clause, to observe, perceive, notice:

    respicio nihili meam vos gratiam facere,

    Plaut. Curc. 1, 2, 68.

    Lewis & Short latin dictionary > respicio

  • 3 provideo

    prō-vĭdĕo, vīdi, vīsum, 2, v. n. and a.
    I.
    Neutr.
    A.
    Lit., to see forwards or before one's self, to see in the distance, to discern, descry (very rare):

    ubi, quid petatur, procul provideri nequeat,

    Liv. 44, 35, 12.—
    B.
    Trop.
    1.
    To be provident or cautious, to act with foresight, to take care (rare but class.; syn. praecaveo): actum de te est, nisi provides. Cic. Fam. 9, 18, 4; id. Rab. Post. 1, 1:

    nisi providisses, tibi ipsi pereundum fuisset,

    id. Verr. 2, 1, 61, § 157.—
    2.
    To see to, look after, care for; to provide, make preparation or provision for any thing (freq. and class.); constr. absol., with dat., de, ut, ne: multum in posterum providerunt, quod, etc., Cic. Agr. 2, 33, 91:

    nihil me curassis, ego mihi providero,

    Plaut. Most. 2, 2, 93:

    rei frumentariae,

    Caes. B. G. 5, 8:

    condicioni omnium civium,

    Cic. Cael. 9, 22:

    ut consulas omnibus, ut provideas saluti,

    id. Q. Fr. 1, 1, 10, § 31.— Impers. pass.:

    a dis vitae hominum consuli et provideri,

    Cic. N. D. 1, 2, 4:

    est autem de Brundusio providendum,

    id. Phil. 11, 11, 26; cf.:

    de re frumentariā,

    Caes. B. C. 3, 34:

    de frumento,

    id. B. G. 3, 3:

    ut quam rectissime agantur omnia providebo,

    Cic. Fam. 1, 2, 4.—So with ne, Cic. Verr. 1, 17, 51:

    cura et provide, ne quid ei desit,

    id. Att. 11, 3, 3:

    ne qua civitas suis finibus recipiat, a me provisum est,

    Caes. B. G. 7, 20; cf. impers.:

    provisum est, ne, etc.,

    Ter. Phorm. 5, 2, 14:

    provisum atque praecautum est, ne quid, etc.,

    Liv. 36, 17.—
    II.
    Act.
    A.
    Lit., to see or perceive in the distance (very rare):

    nave provisā,

    Suet. Tib. 14; id. Dom. 14.—
    B.
    Trop.
    1.
    In respect of time, to see or perceive beforehand, to foresee; to see before or earlier (class.): si qui, quae eventura sunt, provideant, Pac. ap. Gell. 14, 1, 34 (Trag. Rel. v. 407 Rib.); cf. Cic. Fin. 1, 14, 47:

    rem, quam mens providit,

    Lucr. 4, 884:

    quod ego, priusquam loqui coepisti, sensi atque providi,

    Cic. Vatin. 2, 4; cf. Caes. B. G. 7, 30:

    medicus morbum ingravescentem ratione providet, insidias imperator, tempestates gubernator,

    Cic. Div. 2, 6, 16:

    providere, quid futurum sit,

    id. Mur. 2, 4:

    quod adhuc conjecturā provideri possit,

    id. Att. 1, 1, 1:

    tempestas ante provisa,

    id. Tusc. 3, 22, 52:

    ratio explorata atque provisa,

    id. Verr. 2, 1, 6, § 15:

    non hercle te provideram,

    Plaut. As. 2, 4, 44:

    aliquem,

    Hor. Ep. 1, 7, 69.—
    2.
    To see to, look after, care for, give attention to; to prepare or provide for any thing:

    eas cellas provident, ne habeant in solo umorem,

    Varr. R. R. 3, 10, 4:

    ut res tempusque postulat, provideas atque administres,

    Cic. Fam. 14, 21:

    providentia haec potissimum providet, ut, etc.,

    id. N. D. 2, 22, 58:

    omnia,

    Sall. C. 60, 4:

    ea, quae ad usum navium pertinerent,

    Caes. B. G. 3, 9:

    rem frumentariam,

    id. ib. 6, 9; cf.:

    frumento exercitui proviso,

    id. ib. 6, 44:

    provisi ante commeatūs,

    Tac. A. 15, 4:

    verbaque provisam rem non invita sequentur,

    Hor. A. P. 311:

    omnia quae multo ante memoi provisa repones,

    Verg. G. 1, 167; cf.: providebam Dominum in conspectu meo, kept in view, i. e. in mind, Vulg. Psa. 15, 8.—
    3.
    Providere aliquid, to prevent, obviate an evil (syn. cavere):

    neque omnino facere aut providere quicquam poterant,

    Sall. J. 99, 2 Kritz:

    quicquid provideri potest, provide,

    Cic. Att. 5, 11, 1:

    quae consilio provideri poterunt, cavebuntur,

    id. ib. 10, 16, 2; Liv. 36, 17, 2; Plin. 34, 6, 14, § 30 Sillig; 34, 7, 18, § 40; Plin. Ep. 3, 9, 6.—Hence,
    A.
    prōvĭ-dens, entis, P. a., foreseeing, provident, prudent (class.):

    homo multum providens,

    Cic. Fam. 6, 6, 9.— Comp.:

    id est providentius,

    more prudent, Cic. Fam. 3, 1, 1.— Sup.:

    providentissimus quisque,

    Tac. H. 1, 85; Plin. Ep. 9, 13, 6.— Adv.: prōvĭdenter, with foresight, providently, prudently, Sall. J. 90, 1; Plin. Pan. 1; Dig. 47, 3, 1.— Comp.:

    quanto melius quanto providentius,

    Quint. Decl. 14, 8.— Sup.:

    providentissime,

    Cic. N. D. 3, 40, 94; Plin. Ep. 10, 61 (69), 1; 10, 77 (81), 1.—
    * B.
    prōvīsō, adv., with foresight or forethought, prudently:

    temere, proviso,

    Tac. A. 12, 39.

    Lewis & Short latin dictionary > provideo

  • 4 cauta

    căvĕo, cāvi, cautum, (2 d pers. sing. scanned cavĕs, Ter. Ad. 2, 1, 19; imper. cavĕ, Plaut. As. 2, 4, 61; id. Capt. 2, 3, 71; id. Most. 1, 4, 13 et saep.: Cat. 50, 19; Hor. S. 2, 3, 38; Prop. 1, 7, 25; v. Neue, Formenl. 2, p. 435; old sup. CAVĬTVM, C. I. L. 1, 200, 6 sq.), 3, v. n. and a. [root SKOF- or KOF-, to be wary; whence Gr. thuoskoos, akouô, etc.; Lat. causa, cura; cf. also Germ. scheuen; Engl. shy], to be on one ' s guard, either for one's self or (more rarely) for another; hence,
    I.
    In gen., with and without sibi, to be on one ' s guard, to take care, take heed, beware, guard against, avoid, = phulassomai, and the Fr. se garder, prendre garde, etc.; constr., absol., with ub, and in a course of action with ne or ut (also ellipt. with the simple subj.); or, as in Greek, with acc. (= phulassomai ti); hence also pass. and with inf., and once with cum.
    A.
    Absol.:

    qui consulte, docte, atque astute cavet,

    Plaut. Rud. 4, 7, 14:

    faciet, nisi caveo,

    Ter. Heaut. 4, 4, 8:

    ego cavebo,

    id. Ad. 4, 2, 12; 1, 1, 45:

    erunt (molesti) nisi cavetis. Cautum est, inquit,

    Cic. Ac. 2, 29, 93; Quint. 8, 3, 47:

    cum animum attendisset ad cavendum,

    Nep. Alcib. 5, 2; Suet. Claud. 37:

    metues, doctusque cavebis,

    Hor. S. 2, 7, 68.—Esp. freq. in the warning cave, look out! be careful! Ter. And. 1, 2, 34; id. Phorm. 2, 3, 51; Hor. C. 1, 14, 16; Ov. M. 2, 89.—
    B.
    With ab and abl.:

    eo mi abs te caveo cautius,

    Plaut. Men. 1, 2, 42; id. Ps. 1, 5, 59; 4, 7, 128:

    si abs te modo uno caveo,

    id. Most. 3, 3, 24; Ter. Eun. 5, 2, 44:

    sibi ab eo,

    Plaut. Bacch. 4, 4, 87:

    navis Aps quă cavendum nobis sane censeo,

    id. Men. 2, 2, 70:

    pater a me petiit Ut mihi caverem a Pseudolo servo suo,

    id. Ps. 3, 2, 108:

    a crasso infortunio,

    id. Rud. 3, 5, 53:

    ille Pompeium monebat, ut meam domum metueret, atque a me ipso caveret,

    Cic. Sest. 64, 133:

    caveo ab homine impuro,

    id. Phil. 12, 10, 25:

    a Cassio,

    Suet. Calig. 57:

    a veneno,

    Cic. Fin. 5, 22, 64:

    ab insidiis,

    Sall. J. 108, 2:

    monitum ut sibi ab insidiis Rufini caveret,

    App. Mag. 87, p. 329, 16; id. M. 2, p. 117, 3.—
    2.
    With the simple abl.:

    caveo malo,

    Plaut. Bacch. 1, 2, 39:

    infortunio,

    id. Rud. 3, 5, 48: id. Cas. 2, 6, 59; id. Men. 1, 2, 13; id. Pers. 3, 1, 41:

    ipsus sibi cavit loco,

    i. e. got out of the way, Ter. Eun. 4, 7, 12.—
    3.
    With cum (rare):

    Hercle, mihi tecum cavendum est,

    with you, I must look out for myself, Plaut. Most. 5, 2, 21.—
    4.
    With adversus, Quint. 9, 1, 20. —
    C.
    Followed by a final clause.
    1.
    With ne, to take heed that... not, to be on one ' s guard lest: qui cavet ne decipiatur, vix cavet;

    cum etiam cavet, etiam cum cavisse ratus est, saepe is cautor captus est,

    Plaut. Capt. 2, 2, 5 and 6:

    caves, ne videat, etc.,

    Ter. Heaut. 2, 2, 6:

    ego me scio cavisse, ne ulla merito contumelia Fieri a nobis posset,

    id. Hec. 3, 5, 20; Afran. ap. Non. p. 111, 14; Lucr. 4, 1141:

    cavete, judices, ne nova... proscriptio instaurata esse videatur,

    Cic. Rosc. Am. 53, 153; id. Div. 2, 40, 84; id. Fam. 3, 12, 4; 11, 21, 4; Sall. J. 55, 3; Suet. Tib. 37:

    cave, ne,

    Cat. 61, 152; Hor. C. 3, 7, 24; id. S. 2, 3, 177; id. Ep. 1, 6, 32; 1, 13, 19; Ov. M. 2, 89; 10, 685:

    cave sis, ne,

    Plaut. Am. 2, 2, 215:

    caveto ne,

    Cato, R. R. 5, 6:

    caveas, ne,

    Hor. S. 2, 1, 80:

    caveant, ne,

    id. A. P. 244:

    cavendum est, ne,

    Cic. Off. 1, 39, 140; Quint. 4, 3, 8; 12, 11, 2; Suet. Tib. 67; Quint. 9, 4, 23; 5, 11, 27.—
    2.
    With ut ne (rare):

    quod ut ne accidat cavendum est,

    Cic. Lael. 26, 99.—
    3.
    With a simple subj.; so only imper.: cave or cavete (cf. age), beware of, take care not, etc.:

    cave geras,

    Plaut. Capt. 2, 3, 79:

    dixeris,

    Ter. Ad. 3, 4, 12:

    faxis cave,

    id. And. 4, 4, 14; id. Heaut. 1, 2, 13; Hor. S. 2, 3, 38:

    sis,

    Ter. Eun. 4, 7, 29:

    contingas,

    Lucr. 2, 755:

    despuas,

    Cat. 50, 19:

    ignoscas,

    Cic. Lig. 5, 14:

    existimes,

    id. Fam. 9, 24, 4:

    putes,

    id. ib. 10, 12, 1 al.—Rarely with 1 st pers.:

    cave posthac, si me amas, umquam istuc verbum ex te audiam,

    Ter. Heaut. 5, 4, 8; cf. id. ib. 5, 4, 9.—With 3 d pers.:

    resciscat quisquam,

    Ter. Phorm. 5, 1, 37:

    te fratrum misereatur,

    Cic. Lig. 5, 14:

    roget te,

    Hor. S. 2, 5, 75:

    cave quisquam flocci fecerit,

    Plaut. Men. 5, 7, 5:

    armis concurrant arma cavete,

    Verg. A. 11, 293.—And like age, cave with a verb in plur.:

    cave dirumpatis,

    Plaut. Poen. prol. 117.—
    4.
    With ut, to take care that:

    cauto opu'st, Ut sobrie hoc agatur,

    Plaut. Capt. 2, 1, 29; cf.

    D. 2, infra: tertium est, ut caveamus, ut ea, quae, etc.,

    Cic. Off. 1, 39, 141:

    quaero quid sit, quod... tam accurate caveat et sanciat, ut heredes sui dent, etc.,

    id. Fin. 2, 31, 101:

    caverat sibi ille adulter omnium ut suorum scelerum socium te adjutoremque praebeas,

    id. Pis. 12, 28; Liv. 3, 10, 14; Plin. Pan. 39, 1:

    cavebitur ut, etc.,

    Col. 2, 8, 3; cf. under II. A.—Very rarely with ut omitted, take care to, be sure to (late Lat.):

    sed heus tu... cave regrediare cenā maturius,

    App. M. 2, p. 122, 32; 2, p. 124, [p. 306] 35.—
    D.
    As act.
    1.
    With acc. of pers. or thing against which warning is given or beed taken, to guard against, to be aware of, to beware of, etc.:

    profecto quid nunc primum caveam, nescio,

    Plaut. Ps. 3, 2, 104:

    tu, quod cavere possis, stultum admittere'st,

    Ter. Eun. 4, 6, 23; Lucil. ap. Non. p. 437, 23:

    caveamus fulminis ictum,

    Lucr. 6, 406: cave canem, Varr. ap. Non. p. 153, 1; Inscr. Orell. 4320;

    v. canis: interventum alicujus,

    Cic. Att. 16, 11, 1:

    omnia,

    id. Fam. 11, 21, 4:

    me,

    id. Dom. 11, 28:

    vallum caecum fossasque,

    Caes. B. C. 1, 28:

    quam sit bellum cavere malum,

    Cic. de Or. 1, 58, 247:

    vim atque opes,

    Tac. A. 11, 1; cf. Suet. Tib. 72:

    male praecinctum puerum,

    id. Caes. 456:

    periculum,

    id. ib. 81; id. Galb. 19:

    insidias,

    id. Caes. 86; Tac. A. 13, 13:

    exitum,

    Suet. Tib. 83:

    annum,

    id. Ner. 40:

    maculas,

    Hor. A. P. 353:

    jurgia,

    Ov. A. A. 1, 591:

    hunc tu caveto,

    Hor. S. 1, 4, 85:

    proditorem,

    Quint. 7, 1, 30:

    hoc caverat mens provida Reguli,

    had prevented, Hor. C. 3, 5, 13:

    cave quicquam,

    be a little careful, Plaut. Am. 2, 1, 61.—
    2.
    Pass.: quid cavendum tibi censere, Lucil. ap. Non. p. 437, 22:

    cavenda est etiam gloriae cupiditas,

    Cic. Off. 1, 20, 68:

    cetera, quae quidem consilio provideri poterunt, cavebuntur,

    id. Att. 10, 16, 2; Quint. 8, 2, 2; 9, 4, 143; 11, 3, 27 (cf. id. 6, 5, 2):

    in hoc pestifero bello cavendo,

    Cic. Fam. 4, 3, 1:

    quod multis rationibus caveri potest,

    id. Off. 2, 24, 84; Sall. J. 67, 2:

    prius quod cautum oportuit, Postquam comedit rem, post rationem putat,

    Plaut. Trin. 2, 4, 14:

    ego tibi cautum volo,

    id. Pers. 3, 1, 41:

    satis cautum tibi ad defensionem fore,

    Cic. Verr. 2, 1, 35, § 88:

    quid quisque vitet, nunquam homini satis Cautum est,

    Hor. C. 2, 13, 14:

    id modo simul orant ac monent, ut ipsis ab invidiā caveatur,

    Liv. 3, 52, 11; cf.

    B. 1. supra: cauto opus est,

    care must be taken, Plaut. Cist. 2, 1, 64; id. Most. 4, 2, 21; id. Merc. 2, 3, 133.—
    3.
    With inf.:

    in quibus cave vereri ( = noli),

    Cic. Att. 3, 17, 3:

    caveret id petere a populo Romano, quod, etc.,

    Sall. J. 64, 2:

    caveto laedere,

    Cat. 50, 21:

    occursare capro caveto,

    Verg. E. 9, 25:

    commisisse cavet, quod, etc.,

    Hor. A. P. 168:

    cave Spem festinando praecipitare meam,

    Ov. P. 3, 1, 139:

    ut pedes omnino caveant tinguere,

    Plin. 8, 42, 68, § 169.
    II.
    Esp.
    A.
    Law t. t., to take care for, provide, order something, legally, or (of private relations) to order, decree, dispose of in writing, by will, to stipulate, etc.:

    cum ita caverent, si, etc.,

    Cic. Verr. 2, 1, 11, § 31:

    duae sunt praeterea leges de sepulcris, quarum altera privatorum aedificiis, altera ipsis sepulcris cavet,

    id. Leg. 2, 24, 61:

    cautum est in Scipionis legibus ne plures essent, etc.,

    id. Verr. 2, 2, 50, § 123:

    cautum est lege XII. Tab., ut, etc.,

    Plin. 16, 5, 6, § 15:

    cavebatur ut, etc.,

    Suet. Aug. 1;

    so,

    id. ib. 65; id. Tib. 75:

    quae legibus cauta sunt,

    Quint. 5, 10, 13:

    aliā in lege cautum,

    Cic. Inv. 2, 41, 119:

    cautum est de numero,

    Suet. Caes. 10; cf. id. Aug. 40:

    heredi caveri,

    Cic. Inv. 2, 41, 120; cf. id. Fam. 7, 6, 2:

    si hoc, qui testamentum faciebat, cavere noluisset,

    id. Leg. 2, 21, 53:

    testamento cavere ut dies natalis ageretur,

    id. Fin. 2, 31, 103; cf. Suet. Aug. 59; id. Dom. 9; id. Tib. 50:

    sibi se privatim nihil cavere... militibus cavendum, quod apud patres semel plebi, iterum legionibus cautum sit ne fraudi secessio esset,

    to make conditions, stipulate, Liv. 7, 41, 2.—
    B.
    In the lang. of business.
    1.
    Cavere ab aliquo, to make one ' s self secure, to procure bail or surety:

    tibi ego, Brute, non solvam, nisi prius a te cavero, amplius, etc.,

    Cic. Brut. 5, 18; id. Verr. 2, 2, 23, § 55; cf. infra 2.; and cautio, II.—So absol.:

    quid ita Flavio sibi cavere non venit in mentem,

    to take security, Cic. Rosc. Com. 12, 35.—
    2.
    To make one secure by bail or surety (either written or oral), to give security, to guarantee (cf. supra 1., and cautio;

    syn.: spondeo, cautionem praesto),

    Cic. Clu. 59, 162; cf. id. Verr. 2, 1, 54, § 142:

    pecunia, quam mihi Stichus Titii servus caverat,

    Dig. 46, 3, 89:

    cavere summam,

    ib. 29, 2, 97:

    chirographum,

    ib. 46, 3, 89:

    cautionem,

    ib. 46, 8, 6:

    civitates obsidibus de pecuniā cavent,

    Caes. B. G. 6, 2:

    quoniam de obsidibus inter se cavere non possent,

    id. ib. 7, 2; cf. Liv. 9, 42; 24, 2:

    cavere capite pro re aliquā,

    Plin. 34, 7, 17, § 38:

    jurejurando et chirographo de eā re,

    Suet. Calig. 12:

    cavere in duplum,

    id. Aug. 41; Tac. A. 6, 17.—Rarely, cavere personae publicae, to give security before a public authority, Just. Inst. 1, 11, 3.—
    C.
    In boxing, etc., to parry, to ward off a blow:

    adversos ictus cavere ac propulsare,

    Quint. 9, 1, 20; 5, 13, 54; cf. id. 9, 4, 8; 4, 2, 26.—
    D.
    Cavere alicui.
    1.
    To keep something from one, to protect, have a care for, make safe, take care of (cf.:

    prohibeo, defendo, provideo): scabiem pecori et jumentis caveto,

    Cato, R. R. 5, 7:

    melius ei cavere volo, quam ipse aliis solet,

    Cic. Fam. 3, 1, 3:

    mihi meisque,

    id. Top. 1, 4; id. Fam. 7, 6, 2:

    veterani, quibus hic ordo diligentissime caverat,

    id. Phil. 1, 2, 6; cf.: qui in Oratore tuo caves tibi per Brutum, Caes. ap. Cic. Fam. 6, 7, 4:

    quique aliis cavit, non cavet ipsi sibi,

    Ov. A. A. 1, 84:

    securitati,

    Suet. Tit. 6:

    concordiae publicae,

    Vell. 2, 48, 5; Petr. 133; Sil. 8, 493.—
    2.
    Affirmatively, to take care for, attend to a thing for a person, provide: Ba. Haec ita me orat sibi qui caveat aliquem ut hominem reperiam... Id, amabo te, huic caveas. Pi. Quid isti caveam? Plaut. Bacch. 1, 1, 8; 1, 1, 10; cf. I. C. 3. supra.—Hence, cautus, a, um, P. a.
    A.
    Neutr., careful, circumspect, wary, cautious, provident (syn.: providus, prudens;

    class. in prose and poetry): ut cautus est, ubi nihil opu'st,

    Ter. Phorm. 4, 5, 3:

    parum cauti providique,

    Cic. Rosc. Am. 40, 117:

    cauti in periculis,

    id. Agr. 1, 9, 27:

    in scribendo,

    id. Q. Fr. 3, 9, 3:

    in credendo,

    id. Att. 10, 9, 3:

    in verbis serendis,

    Hor. A. P. 46:

    mensor,

    Ov. M. 1, 136:

    mariti,

    id. ib. 9, 751:

    lupus,

    Hor. Ep. 1, 16, 50:

    vulpes,

    id. ib. 1, 1, 73 et saep.:

    quem certi homines monuerunt, ut cautior esset,

    Cic. Sest. 18, 41:

    dubium cautior an audentior,

    Suet. Caes. 58.—Constr. with ad:

    ad praesentius malum cautiores,

    Liv. 24, 32, 3; Tib. 1, 9, 46; Quint. 6, 1, 20. —With adversus:

    parum cautus adversus colloquii fraudem,

    Liv. 38, 25, 7.—With erga:

    erga bona sua satis cautus,

    Curt. 10, 1, 40.—With contra:

    contra quam (fortunam) non satis cauta mortalitas est,

    Curt. 8, 4, 24.—With inf.:

    cautum dignos assumere,

    Hor. S. 1, 6, 51.—With gen.:

    rei divinae,

    Macr. S. 1, 15.—
    b.
    Transf. to inanimate things:

    consilium,

    Cic. Phil. 13, 3, 6; Tac. A. 11, 29:

    cautissima senectus,

    id. H. 2, 76:

    pectus,

    Prop. 3 (4), 5, 8:

    manus,

    Ov. F. 2, 336:

    terga,

    id. Tr. 1, 9, 20:

    arma,

    Sil. 14, 188:

    timor,

    Ov. Tr. 3, 4, 65.— Subst.: cauta, ōrum, n.:

    legum,

    the provisions, Cassiod. Var. 5, 14.—
    B.
    Pass. (acc. to I. B. 1., and II. B.), made safe, secured:

    cautos nominibus rectis expendere nummos,

    Hor. Ep. 2, 1, 105:

    cautus ab incursu belli,

    Luc. 4, 409: quo mulieri esset res cautior ( that her property might be made more secure), curavit, ut, etc., Cic. Caecin. 4, 11.—
    2.
    Trop., safe, secure (rare):

    in eam partem peccare, quae est cautior,

    Cic. Rosc. Am. 20, 56:

    (civitates) murorum firmitate cautissimae,

    Amm. 14, 8, 13.— Adv.: cau-tē.
    1.
    (Acc. to caveo, I. A.) Cautiously:

    caute et cogitate rem tractare,

    Plaut. Trin. 2, 2, 46:

    pedetentimque dicere,

    Cic. Clu. 42, 118:

    et cum judicio,

    Quint. 10, 2, 3 et saep. — Comp., Cic. Deiot. 6, 18; Quint. 2, 15, 21; 9, 2, 76; Hor. C. 1, 8, 10 al.— Sup., Cic. Att. 15, 26, 3.—
    2.
    (Acc. to caveo, I. B. 1.) With security, cautiously, Cic. Leg. 2, 21, 53:

    aliter nec caute nec jure fieri potest,

    id. Att. 15, 17, 1.

    Lewis & Short latin dictionary > cauta

  • 5 caveo

    căvĕo, cāvi, cautum, (2 d pers. sing. scanned cavĕs, Ter. Ad. 2, 1, 19; imper. cavĕ, Plaut. As. 2, 4, 61; id. Capt. 2, 3, 71; id. Most. 1, 4, 13 et saep.: Cat. 50, 19; Hor. S. 2, 3, 38; Prop. 1, 7, 25; v. Neue, Formenl. 2, p. 435; old sup. CAVĬTVM, C. I. L. 1, 200, 6 sq.), 3, v. n. and a. [root SKOF- or KOF-, to be wary; whence Gr. thuoskoos, akouô, etc.; Lat. causa, cura; cf. also Germ. scheuen; Engl. shy], to be on one ' s guard, either for one's self or (more rarely) for another; hence,
    I.
    In gen., with and without sibi, to be on one ' s guard, to take care, take heed, beware, guard against, avoid, = phulassomai, and the Fr. se garder, prendre garde, etc.; constr., absol., with ub, and in a course of action with ne or ut (also ellipt. with the simple subj.); or, as in Greek, with acc. (= phulassomai ti); hence also pass. and with inf., and once with cum.
    A.
    Absol.:

    qui consulte, docte, atque astute cavet,

    Plaut. Rud. 4, 7, 14:

    faciet, nisi caveo,

    Ter. Heaut. 4, 4, 8:

    ego cavebo,

    id. Ad. 4, 2, 12; 1, 1, 45:

    erunt (molesti) nisi cavetis. Cautum est, inquit,

    Cic. Ac. 2, 29, 93; Quint. 8, 3, 47:

    cum animum attendisset ad cavendum,

    Nep. Alcib. 5, 2; Suet. Claud. 37:

    metues, doctusque cavebis,

    Hor. S. 2, 7, 68.—Esp. freq. in the warning cave, look out! be careful! Ter. And. 1, 2, 34; id. Phorm. 2, 3, 51; Hor. C. 1, 14, 16; Ov. M. 2, 89.—
    B.
    With ab and abl.:

    eo mi abs te caveo cautius,

    Plaut. Men. 1, 2, 42; id. Ps. 1, 5, 59; 4, 7, 128:

    si abs te modo uno caveo,

    id. Most. 3, 3, 24; Ter. Eun. 5, 2, 44:

    sibi ab eo,

    Plaut. Bacch. 4, 4, 87:

    navis Aps quă cavendum nobis sane censeo,

    id. Men. 2, 2, 70:

    pater a me petiit Ut mihi caverem a Pseudolo servo suo,

    id. Ps. 3, 2, 108:

    a crasso infortunio,

    id. Rud. 3, 5, 53:

    ille Pompeium monebat, ut meam domum metueret, atque a me ipso caveret,

    Cic. Sest. 64, 133:

    caveo ab homine impuro,

    id. Phil. 12, 10, 25:

    a Cassio,

    Suet. Calig. 57:

    a veneno,

    Cic. Fin. 5, 22, 64:

    ab insidiis,

    Sall. J. 108, 2:

    monitum ut sibi ab insidiis Rufini caveret,

    App. Mag. 87, p. 329, 16; id. M. 2, p. 117, 3.—
    2.
    With the simple abl.:

    caveo malo,

    Plaut. Bacch. 1, 2, 39:

    infortunio,

    id. Rud. 3, 5, 48: id. Cas. 2, 6, 59; id. Men. 1, 2, 13; id. Pers. 3, 1, 41:

    ipsus sibi cavit loco,

    i. e. got out of the way, Ter. Eun. 4, 7, 12.—
    3.
    With cum (rare):

    Hercle, mihi tecum cavendum est,

    with you, I must look out for myself, Plaut. Most. 5, 2, 21.—
    4.
    With adversus, Quint. 9, 1, 20. —
    C.
    Followed by a final clause.
    1.
    With ne, to take heed that... not, to be on one ' s guard lest: qui cavet ne decipiatur, vix cavet;

    cum etiam cavet, etiam cum cavisse ratus est, saepe is cautor captus est,

    Plaut. Capt. 2, 2, 5 and 6:

    caves, ne videat, etc.,

    Ter. Heaut. 2, 2, 6:

    ego me scio cavisse, ne ulla merito contumelia Fieri a nobis posset,

    id. Hec. 3, 5, 20; Afran. ap. Non. p. 111, 14; Lucr. 4, 1141:

    cavete, judices, ne nova... proscriptio instaurata esse videatur,

    Cic. Rosc. Am. 53, 153; id. Div. 2, 40, 84; id. Fam. 3, 12, 4; 11, 21, 4; Sall. J. 55, 3; Suet. Tib. 37:

    cave, ne,

    Cat. 61, 152; Hor. C. 3, 7, 24; id. S. 2, 3, 177; id. Ep. 1, 6, 32; 1, 13, 19; Ov. M. 2, 89; 10, 685:

    cave sis, ne,

    Plaut. Am. 2, 2, 215:

    caveto ne,

    Cato, R. R. 5, 6:

    caveas, ne,

    Hor. S. 2, 1, 80:

    caveant, ne,

    id. A. P. 244:

    cavendum est, ne,

    Cic. Off. 1, 39, 140; Quint. 4, 3, 8; 12, 11, 2; Suet. Tib. 67; Quint. 9, 4, 23; 5, 11, 27.—
    2.
    With ut ne (rare):

    quod ut ne accidat cavendum est,

    Cic. Lael. 26, 99.—
    3.
    With a simple subj.; so only imper.: cave or cavete (cf. age), beware of, take care not, etc.:

    cave geras,

    Plaut. Capt. 2, 3, 79:

    dixeris,

    Ter. Ad. 3, 4, 12:

    faxis cave,

    id. And. 4, 4, 14; id. Heaut. 1, 2, 13; Hor. S. 2, 3, 38:

    sis,

    Ter. Eun. 4, 7, 29:

    contingas,

    Lucr. 2, 755:

    despuas,

    Cat. 50, 19:

    ignoscas,

    Cic. Lig. 5, 14:

    existimes,

    id. Fam. 9, 24, 4:

    putes,

    id. ib. 10, 12, 1 al.—Rarely with 1 st pers.:

    cave posthac, si me amas, umquam istuc verbum ex te audiam,

    Ter. Heaut. 5, 4, 8; cf. id. ib. 5, 4, 9.—With 3 d pers.:

    resciscat quisquam,

    Ter. Phorm. 5, 1, 37:

    te fratrum misereatur,

    Cic. Lig. 5, 14:

    roget te,

    Hor. S. 2, 5, 75:

    cave quisquam flocci fecerit,

    Plaut. Men. 5, 7, 5:

    armis concurrant arma cavete,

    Verg. A. 11, 293.—And like age, cave with a verb in plur.:

    cave dirumpatis,

    Plaut. Poen. prol. 117.—
    4.
    With ut, to take care that:

    cauto opu'st, Ut sobrie hoc agatur,

    Plaut. Capt. 2, 1, 29; cf.

    D. 2, infra: tertium est, ut caveamus, ut ea, quae, etc.,

    Cic. Off. 1, 39, 141:

    quaero quid sit, quod... tam accurate caveat et sanciat, ut heredes sui dent, etc.,

    id. Fin. 2, 31, 101:

    caverat sibi ille adulter omnium ut suorum scelerum socium te adjutoremque praebeas,

    id. Pis. 12, 28; Liv. 3, 10, 14; Plin. Pan. 39, 1:

    cavebitur ut, etc.,

    Col. 2, 8, 3; cf. under II. A.—Very rarely with ut omitted, take care to, be sure to (late Lat.):

    sed heus tu... cave regrediare cenā maturius,

    App. M. 2, p. 122, 32; 2, p. 124, [p. 306] 35.—
    D.
    As act.
    1.
    With acc. of pers. or thing against which warning is given or beed taken, to guard against, to be aware of, to beware of, etc.:

    profecto quid nunc primum caveam, nescio,

    Plaut. Ps. 3, 2, 104:

    tu, quod cavere possis, stultum admittere'st,

    Ter. Eun. 4, 6, 23; Lucil. ap. Non. p. 437, 23:

    caveamus fulminis ictum,

    Lucr. 6, 406: cave canem, Varr. ap. Non. p. 153, 1; Inscr. Orell. 4320;

    v. canis: interventum alicujus,

    Cic. Att. 16, 11, 1:

    omnia,

    id. Fam. 11, 21, 4:

    me,

    id. Dom. 11, 28:

    vallum caecum fossasque,

    Caes. B. C. 1, 28:

    quam sit bellum cavere malum,

    Cic. de Or. 1, 58, 247:

    vim atque opes,

    Tac. A. 11, 1; cf. Suet. Tib. 72:

    male praecinctum puerum,

    id. Caes. 456:

    periculum,

    id. ib. 81; id. Galb. 19:

    insidias,

    id. Caes. 86; Tac. A. 13, 13:

    exitum,

    Suet. Tib. 83:

    annum,

    id. Ner. 40:

    maculas,

    Hor. A. P. 353:

    jurgia,

    Ov. A. A. 1, 591:

    hunc tu caveto,

    Hor. S. 1, 4, 85:

    proditorem,

    Quint. 7, 1, 30:

    hoc caverat mens provida Reguli,

    had prevented, Hor. C. 3, 5, 13:

    cave quicquam,

    be a little careful, Plaut. Am. 2, 1, 61.—
    2.
    Pass.: quid cavendum tibi censere, Lucil. ap. Non. p. 437, 22:

    cavenda est etiam gloriae cupiditas,

    Cic. Off. 1, 20, 68:

    cetera, quae quidem consilio provideri poterunt, cavebuntur,

    id. Att. 10, 16, 2; Quint. 8, 2, 2; 9, 4, 143; 11, 3, 27 (cf. id. 6, 5, 2):

    in hoc pestifero bello cavendo,

    Cic. Fam. 4, 3, 1:

    quod multis rationibus caveri potest,

    id. Off. 2, 24, 84; Sall. J. 67, 2:

    prius quod cautum oportuit, Postquam comedit rem, post rationem putat,

    Plaut. Trin. 2, 4, 14:

    ego tibi cautum volo,

    id. Pers. 3, 1, 41:

    satis cautum tibi ad defensionem fore,

    Cic. Verr. 2, 1, 35, § 88:

    quid quisque vitet, nunquam homini satis Cautum est,

    Hor. C. 2, 13, 14:

    id modo simul orant ac monent, ut ipsis ab invidiā caveatur,

    Liv. 3, 52, 11; cf.

    B. 1. supra: cauto opus est,

    care must be taken, Plaut. Cist. 2, 1, 64; id. Most. 4, 2, 21; id. Merc. 2, 3, 133.—
    3.
    With inf.:

    in quibus cave vereri ( = noli),

    Cic. Att. 3, 17, 3:

    caveret id petere a populo Romano, quod, etc.,

    Sall. J. 64, 2:

    caveto laedere,

    Cat. 50, 21:

    occursare capro caveto,

    Verg. E. 9, 25:

    commisisse cavet, quod, etc.,

    Hor. A. P. 168:

    cave Spem festinando praecipitare meam,

    Ov. P. 3, 1, 139:

    ut pedes omnino caveant tinguere,

    Plin. 8, 42, 68, § 169.
    II.
    Esp.
    A.
    Law t. t., to take care for, provide, order something, legally, or (of private relations) to order, decree, dispose of in writing, by will, to stipulate, etc.:

    cum ita caverent, si, etc.,

    Cic. Verr. 2, 1, 11, § 31:

    duae sunt praeterea leges de sepulcris, quarum altera privatorum aedificiis, altera ipsis sepulcris cavet,

    id. Leg. 2, 24, 61:

    cautum est in Scipionis legibus ne plures essent, etc.,

    id. Verr. 2, 2, 50, § 123:

    cautum est lege XII. Tab., ut, etc.,

    Plin. 16, 5, 6, § 15:

    cavebatur ut, etc.,

    Suet. Aug. 1;

    so,

    id. ib. 65; id. Tib. 75:

    quae legibus cauta sunt,

    Quint. 5, 10, 13:

    aliā in lege cautum,

    Cic. Inv. 2, 41, 119:

    cautum est de numero,

    Suet. Caes. 10; cf. id. Aug. 40:

    heredi caveri,

    Cic. Inv. 2, 41, 120; cf. id. Fam. 7, 6, 2:

    si hoc, qui testamentum faciebat, cavere noluisset,

    id. Leg. 2, 21, 53:

    testamento cavere ut dies natalis ageretur,

    id. Fin. 2, 31, 103; cf. Suet. Aug. 59; id. Dom. 9; id. Tib. 50:

    sibi se privatim nihil cavere... militibus cavendum, quod apud patres semel plebi, iterum legionibus cautum sit ne fraudi secessio esset,

    to make conditions, stipulate, Liv. 7, 41, 2.—
    B.
    In the lang. of business.
    1.
    Cavere ab aliquo, to make one ' s self secure, to procure bail or surety:

    tibi ego, Brute, non solvam, nisi prius a te cavero, amplius, etc.,

    Cic. Brut. 5, 18; id. Verr. 2, 2, 23, § 55; cf. infra 2.; and cautio, II.—So absol.:

    quid ita Flavio sibi cavere non venit in mentem,

    to take security, Cic. Rosc. Com. 12, 35.—
    2.
    To make one secure by bail or surety (either written or oral), to give security, to guarantee (cf. supra 1., and cautio;

    syn.: spondeo, cautionem praesto),

    Cic. Clu. 59, 162; cf. id. Verr. 2, 1, 54, § 142:

    pecunia, quam mihi Stichus Titii servus caverat,

    Dig. 46, 3, 89:

    cavere summam,

    ib. 29, 2, 97:

    chirographum,

    ib. 46, 3, 89:

    cautionem,

    ib. 46, 8, 6:

    civitates obsidibus de pecuniā cavent,

    Caes. B. G. 6, 2:

    quoniam de obsidibus inter se cavere non possent,

    id. ib. 7, 2; cf. Liv. 9, 42; 24, 2:

    cavere capite pro re aliquā,

    Plin. 34, 7, 17, § 38:

    jurejurando et chirographo de eā re,

    Suet. Calig. 12:

    cavere in duplum,

    id. Aug. 41; Tac. A. 6, 17.—Rarely, cavere personae publicae, to give security before a public authority, Just. Inst. 1, 11, 3.—
    C.
    In boxing, etc., to parry, to ward off a blow:

    adversos ictus cavere ac propulsare,

    Quint. 9, 1, 20; 5, 13, 54; cf. id. 9, 4, 8; 4, 2, 26.—
    D.
    Cavere alicui.
    1.
    To keep something from one, to protect, have a care for, make safe, take care of (cf.:

    prohibeo, defendo, provideo): scabiem pecori et jumentis caveto,

    Cato, R. R. 5, 7:

    melius ei cavere volo, quam ipse aliis solet,

    Cic. Fam. 3, 1, 3:

    mihi meisque,

    id. Top. 1, 4; id. Fam. 7, 6, 2:

    veterani, quibus hic ordo diligentissime caverat,

    id. Phil. 1, 2, 6; cf.: qui in Oratore tuo caves tibi per Brutum, Caes. ap. Cic. Fam. 6, 7, 4:

    quique aliis cavit, non cavet ipsi sibi,

    Ov. A. A. 1, 84:

    securitati,

    Suet. Tit. 6:

    concordiae publicae,

    Vell. 2, 48, 5; Petr. 133; Sil. 8, 493.—
    2.
    Affirmatively, to take care for, attend to a thing for a person, provide: Ba. Haec ita me orat sibi qui caveat aliquem ut hominem reperiam... Id, amabo te, huic caveas. Pi. Quid isti caveam? Plaut. Bacch. 1, 1, 8; 1, 1, 10; cf. I. C. 3. supra.—Hence, cautus, a, um, P. a.
    A.
    Neutr., careful, circumspect, wary, cautious, provident (syn.: providus, prudens;

    class. in prose and poetry): ut cautus est, ubi nihil opu'st,

    Ter. Phorm. 4, 5, 3:

    parum cauti providique,

    Cic. Rosc. Am. 40, 117:

    cauti in periculis,

    id. Agr. 1, 9, 27:

    in scribendo,

    id. Q. Fr. 3, 9, 3:

    in credendo,

    id. Att. 10, 9, 3:

    in verbis serendis,

    Hor. A. P. 46:

    mensor,

    Ov. M. 1, 136:

    mariti,

    id. ib. 9, 751:

    lupus,

    Hor. Ep. 1, 16, 50:

    vulpes,

    id. ib. 1, 1, 73 et saep.:

    quem certi homines monuerunt, ut cautior esset,

    Cic. Sest. 18, 41:

    dubium cautior an audentior,

    Suet. Caes. 58.—Constr. with ad:

    ad praesentius malum cautiores,

    Liv. 24, 32, 3; Tib. 1, 9, 46; Quint. 6, 1, 20. —With adversus:

    parum cautus adversus colloquii fraudem,

    Liv. 38, 25, 7.—With erga:

    erga bona sua satis cautus,

    Curt. 10, 1, 40.—With contra:

    contra quam (fortunam) non satis cauta mortalitas est,

    Curt. 8, 4, 24.—With inf.:

    cautum dignos assumere,

    Hor. S. 1, 6, 51.—With gen.:

    rei divinae,

    Macr. S. 1, 15.—
    b.
    Transf. to inanimate things:

    consilium,

    Cic. Phil. 13, 3, 6; Tac. A. 11, 29:

    cautissima senectus,

    id. H. 2, 76:

    pectus,

    Prop. 3 (4), 5, 8:

    manus,

    Ov. F. 2, 336:

    terga,

    id. Tr. 1, 9, 20:

    arma,

    Sil. 14, 188:

    timor,

    Ov. Tr. 3, 4, 65.— Subst.: cauta, ōrum, n.:

    legum,

    the provisions, Cassiod. Var. 5, 14.—
    B.
    Pass. (acc. to I. B. 1., and II. B.), made safe, secured:

    cautos nominibus rectis expendere nummos,

    Hor. Ep. 2, 1, 105:

    cautus ab incursu belli,

    Luc. 4, 409: quo mulieri esset res cautior ( that her property might be made more secure), curavit, ut, etc., Cic. Caecin. 4, 11.—
    2.
    Trop., safe, secure (rare):

    in eam partem peccare, quae est cautior,

    Cic. Rosc. Am. 20, 56:

    (civitates) murorum firmitate cautissimae,

    Amm. 14, 8, 13.— Adv.: cau-tē.
    1.
    (Acc. to caveo, I. A.) Cautiously:

    caute et cogitate rem tractare,

    Plaut. Trin. 2, 2, 46:

    pedetentimque dicere,

    Cic. Clu. 42, 118:

    et cum judicio,

    Quint. 10, 2, 3 et saep. — Comp., Cic. Deiot. 6, 18; Quint. 2, 15, 21; 9, 2, 76; Hor. C. 1, 8, 10 al.— Sup., Cic. Att. 15, 26, 3.—
    2.
    (Acc. to caveo, I. B. 1.) With security, cautiously, Cic. Leg. 2, 21, 53:

    aliter nec caute nec jure fieri potest,

    id. Att. 15, 17, 1.

    Lewis & Short latin dictionary > caveo

  • 6 frugalis

    frūgālis, e, adj. [frux].
    * I.
    Of or belonging to fruits: maturitas, App. de Mundo, p. 71, 29.—
    II.
    (Acc. to frugi, v. frux, II. B.) Economical, thrifty, temperate, frugal, provident, careful; and in gen., worthy, virtuous; only in comp. and sup. (Quint. 1, 6, 17, characterizes the use of the positive frugalis for the usual frugi as pedantry):

    villa frugalior,

    Varr. R. R. 3, 2, 3:

    tanton... Lesbonicus factus est frugalior?

    Plaut. Trin. 3, 1, 9:

    dedo patri me nunciam, ut frugalior sim, quam volt,

    Ter. Heaut. 4, 3, 3; Sen. Contr. 3, 21, 20; 5, 31, 13 al.— Sup.:

    cum optimus colonus, parcissimus, modestissimus, frugalissimus esset,

    Cic. de Or. 2, 71, 287:

    homines frugalissimi,

    id. Fl. 29, 71.— Hence, adv.: frūgālĭter (acc. to II.), moderately, temperately, thriftily, frugally, economically:

    rem sobrie et frugaliter accurare,

    Plaut. Ep. 4, 1, 38; id. Pers. 4, 1, 1; 6:

    vivere (with parce),

    Hor. S. 1, 4, 107; cf.:

    recte is negat, umquam bene cenasse Gallonium... quia quod bene, id recte, frugaliter, honeste: ille porro prave, nequiter, turpiter cenabat,

    Cic. Fin. 2, 8, 25:

    loqui,

    id. ib. 2, 9, 25; cf.:

    de sublimibus magnifice, de tenuioribus frugaliter dicere,

    Fronto, Ep. ad Ver. 1 Mai.— Comp.:

    vivere,

    Lact. Ira D. 20.

    Lewis & Short latin dictionary > frugalis

  • 7 circumspicio

    circum-spĭcĭo, exi, ectum, 3 ( perf. sync. circumspexti, Ter. Ad. 4, 5, 55; inf. sync. circumspexe, Varr. ap. Non. p. 106, 16, or Sat. Men. 82), v. n. and a. (class.).
    I.
    Neutr., to look about one ' s self, to cast a look around; or, with an obj.-clause, to observe, see, look about:

    circumspicedum, numquis est, Sermonem nostrum quiaucupet,

    see whether there is any one, Plaut. Most. 2, 2, 41; 2, 2, 43; Ter. And. 2, 2, 20;

    Varr. l. l.: suus conjux ubi sit circumspicit,

    Ov. M. 1, 605:

    circumspicere late,

    Quint. 10, 3, 29:

    num quid circumspexti?

    Ter. Ad. 4, 5, 55:

    diversi circumspiciunt,

    Verg. A. 9, 416:

    qui in auspicium adhibetur nec suspicit nec circumspicit,

    Cic. Div. 2, 34, 72:

    circumspicit, aestuat, of one in trouble or perplexity,

    id. Rosc. Com. 14, 43; cf. Liv. 21, 22, 7.—
    (β).
    Sometimes circumspicere se, to look about one ' s self:

    circumspicedum te, ne quis adsit arbiter,

    Plaut. Trin. 1, 2, 109; Varr. ap. Non. p. 106, 16;

    Auct. B. Afr. 47: numquamne te circumspicies?

    Cic. Par. 4, 2, 30.—In partic., to look about one ' s self with haughtiness; to think highly of one ' s self:

    usque eone te diligis et magnifice circumspicis?

    Cic. Rosc. Com. 2, 5;

    and trop. of language: Romanus sermo magis se circumspicit et aestimat praebetque aestimandum,

    Sen. Ep. 40, 11.—
    B.
    Trop., to exercise foresight, be cautious, take heed:

    esse circumspiciendum diligenter, ut, etc.,

    Cic. Q. Fr. 1, 1, 3, § 10: cui mandetis (rempublicam) circumspicite [p. 342] Sall. H. 2, 41, 10 Dietsch.—Esp. freq.,
    II.
    Act., to view on all sides, to survey:

    cum sua quisque miles circumspiceret,

    looked carefully to see, Caes. B. G. 5, 31; Liv. 9, 28, 5:

    tam latā acie ne ex medio quidem cornua sua circumspicere poterant,

    Liv. 37, 41, 4:

    lucos,

    Ov. M. 5, 265:

    amictus,

    to review, id. ib. 4, 318; so,

    habitum suum,

    Plin. Ep. 4, 11, 3; cf. under circumspectus, adv.—
    2.
    To descry, get sight of by looking around:

    saxum circumspicit ingens,

    Verg. A. 12, 896:

    Athin,

    Ov. M. 5, 72.—
    B.
    Transf., of things:

    in latus omne patens turris circumspicit undas,

    Ov. H. 6, 69.—
    C.
    Trop.
    1.
    To view something mentally, to survey, ponder upon, weigh, consider (syn.:

    considero, perpendo): reliqua ejus consilia animo circumspiciebat,

    Caes. B. G. 6, 5:

    circumspicite paulisper mentibus vestris hosce ipsos homines,

    Cic. Sull. 25, 70; cf.

    se,

    id. Par. 4, 2, 30:

    neque temere consulem saltatorem vocare, sed circumspicere, quibus praeterea vitiis adfectum esse necesse sit eum, etc.,

    id. Mur. 6, 13.—So with rel. -clause, Sall. H. 2, 41 Dietsch; Sen. Ep. 70, 5; Calp. Ecl. 5, 95:

    circumspectis rebus omnibus rationibusque subductis summam feci,

    Cic. Fam. 1, 9, 10:

    permulta sunt in causis circumspicienda, ne quid offendas,

    id. de Or. 2, 74, 301; id. Agr. 1, 8, 23; id. Fam. 5, 13, 3:

    circumspicite celeriter animo, qui sint rerum exitus consecuti,

    id. Leg. 2, 17, 42:

    vide, quaere, circumspice, si quis est forte ex eā provinciā qui te nolit perisse,

    id. Verr. 2, 3, 77, § 180; id. Clu. 53, 147; id. Cat. 4, 2, 4; Liv. 23, 20, 6; cf. Tac. H. 2, 6; Suet. Aug. 63.—With ut and subj., Cic. Q. Fr. 1, 1, 3, § 10; Ov. Tr. 1, 1, 87:

    cum circumspicerent Patres quosnam consules facerent,

    Liv. 27, 34, 1.—
    2.
    To look about for something with desire, to seek for, etc. (so mostly since the Aug. per.):

    nec, sicut aestivas aves, statim auctumno tecta ac recessum circumspicere,

    Liv. 5, 6, 2; 7, 14, 6:

    externa auxilia,

    id. 1, 30, 6; cf. Just. 22, 5, 4:

    fugam,

    Tac. A. 14, 35; Just. 2, 12, 26:

    novas belli causas,

    id. 31, 1, 8; Verg. G. 3, 390; Plin. Ep. 3, 3, 3:

    peregrinos reges sibi,

    Just. 40, 1, 1; 22, 5, 4:

    viresque suas circumspectantes his validiores,

    Amm. 22, 8, 18.—Hence, circumspectus, a, um, P. a.
    A.
    Of things, weighed with care, well considered, guarded, circumspect (perh. not ante - Aug.):

    verba non circumspecta,

    Ov. F. 5, 539:

    judicium,

    Quint. 10, 1, 26:

    interrogatio,

    id. 5, 7, 31:

    moderatio animi,

    Val. Max. 4, 3, 4:

    circumspectissima sanctio decreti,

    id. 1, 1, 20.—
    2.
    Transf. to the person who carefully weighs a thing, circumspect, considerate, cautious, wary, provident, heedful:

    modo circumspectus et sagax, modo inconsultus et praeceps,

    Suet. Claud. 15:

    circumspectissimus et prudentissimus princeps,

    id. Tib. 21:

    tenues et circumspecti,

    Quint. 12, 10, 23; Cels. 3, 9 fin.:

    omnes,

    Col. 1, 8, 16; 1, 7, 12:

    sive aliquis circumspectior est,

    Sen. Q. N. 5, 1, 5.—Of dogs:

    assidui et circumspecti magis quam temeraril,

    Col. 7, 12, 5.—
    B.
    In late Lat., worthy of consideration, respected, distinguished:

    circumspectum et verecundum nomen populi Romani,

    Amm. 14, 6, 6:

    colores,

    id. 28, 4, 12:

    circumspectus genere, famā potentiāque,

    id. 18, 10, 1.—Hence, circumspectē, adv., with consideration, with mature deliberation, warily, cautiously, considerately, circumspectly, etc.:

    circumspecte compositeque indutus et amictus,

    Gell. 1, 5, 2 (cf. supra, II. D.):

    circumspecte vestiti,

    Amm. 27, 3, 14:

    circumspecte facti versus,

    Gell. 9, 10, 6:

    facere aliquid,

    Dig. 4, 4, 7, § 8: parcius et circumspectius faciendum est, * Quint. 9, 2, 69:

    circumspectius donare, eligere eos, in quos merita conferantur,

    Sen. Ben. 3, 14, 1.

    Lewis & Short latin dictionary > circumspicio

См. также в других словарях:

  • Provident Skate Park — is a skateboard and inline skate park in Visalia, California. Creation It was created in December 1996 when the Kaweah Delta Health Care District led in an effort to create a park specifically for skateboarders and inline skaters.… …   Wikipedia

  • Provident Bank of Maryland — is a bank in the U.S. state of Maryland. It was founded as the Provident Savings Bank of Baltimore in 1886.American Idol contestant LaKisha Jones is a former employee of Provident Bank. [cite news|url=http://www.accessmylibrary.com/coms2/summary… …   Wikipedia

  • Provident Hospital — [ [http://www.providentfoundation.org/history/index.html The Provident Foundation] ] , the first Black owned and operated hospital in America [cite web | url=http://www.nlm.nih.gov/exhibition/aframsurgeons/history.html | author=National LIbrary… …   Wikipedia

  • Provident Bank of New Jersey — Infobox financial name = Provident Bank of New Jersey type = Public genre = foundation = 1839 founder = dissolved = location city = Jersey City, New Jersey location country = United States location = locations = area served = key people = Paul… …   Wikipedia

  • Provident — may refer to: *Entertainment **Provident Label Group, a music label *Finance **Financial companies ***Unum, formerly UnumProvident, formerly two separate companies Unum Provident, a financial services company focusing in the United States… …   Wikipedia

  • Provident Doral At The Blue — (Дорел,США) Категория отеля: 4 звездочный отель Адрес: 5300 North West 8 …   Каталог отелей

  • The Insyderz — sind eine christliche Ska Punk Band aus Detroit in Michigan (USA). Die Band war seit 1995 aktiv, bevor sie sich 2005 auflöste und 2009 wiedervereinigte. Inhaltsverzeichnis 1 Bandgeschichte 2 Musikstil 3 Diskografie …   Deutsch Wikipedia

  • Provident — Prov i*dent, a. [L. providens, entis, p. pr. of providere: cf. F. provident. See {Provide}, and cf. {Prudent}.] Foreseeing wants and making provision to supply them; prudent in preparing for future exigencies; cautious; economical; sometimes… …   The Collaborative International Dictionary of English

  • provident fund — ➔ fund1 * * * provident fund UK US noun [C] ► FINANCE an amount of money consisting of regular payments by an employee and an employer over a period of time that the employee receives when they leave a company or retire : »They receive a generous …   Financial and business terms

  • The Professional Commons — (Traditional Chinese: 公共專業聯盟) a policy think tank by professionals. It is an independent, membership based, non profit organisation and think tank established in Hong Kong in June 2007. It is open to all professionals who share the same values.… …   Wikipedia

  • The Duke of La Rochefoucauld-Liancourt —     The Duke of La Rochefoucauld Liancourt     † Catholic Encyclopedia ► The Duke of La Rochefoucauld Liancourt     (François Alexandre Frédéric).     Born at La Roche Guyon, on 11 January, 1747; died at Paris, 27 March, 1827.     Opposed during… …   Catholic encyclopedia

Поделиться ссылкой на выделенное

Прямая ссылка:
Нажмите правой клавишей мыши и выберите «Копировать ссылку»